زنبق از کجا شروع شد و به کجا رفت:
آبان ماه سال 1392، نقطه ی آغاز فعالیت نشریه ی دانشجویی زنبق در دانشگاه تهران بود. این نشریه در چند شماره ی نخست خود همانند سایر نشریات فعال در دانشگاه، به مسائل سیاسی، فرهنگی و اجتماعی روز میپرداخت. اما در اسفند ماه 92 به مناسبت 8 مارس، روز جهانی زنان اقدام به انتشار ویژه نامه نمود و از آن پس در شماره های بعدی، موضوعات خود را منحصرا به حوزه ی زنان و مسائل مرتبط با برابری جنسیتی اختصاص داد؛ چرا که در آن زمان هیچ نشریه ای در دانشگاه تهران به صورت تخصصی در این زمینه فعالیت نداشت. بنابراین لزوم انتشار نشریه ای که به صورت مداوم به طرح دغدغههای زنان و مسائل آنان در میان دانشجویان بپردازد احساس می شد. اما شناسایی این دغدغه و اجرایی شدن آن چگونه صورت گرفت؟
امتیاز نشریه ی زنبق از ابتدا تا کنون به اشخاص حقیقی تعلق داشته است. اما حلقه ی صفر تیم زنبق، همگی از اعضای انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران بودند. طی جلسه ای که در اردوی تشکیلاتی تابستان 93 توسط فعالین زن مجموعه برگزار شد، اعضای حاضر در جلسه تصمیم گرفتند تا به منظور ایجاد دغدغه در میان قشر دانشجو و همچنین ارتقای سطح تشکیلاتی زنان در مجموعه، اقدام به فعالیت مشترکی در حوزه ی زنان کنند و از چالش هایی که به واسطه ی نقش های جنسیتی خود در جامعه با آن مواجه هستند، سخن به میان آورند.
در واقع هدف اولیه ی این جمع ایجاد یک شبکه ی اجتماعی بود که افراد با دغدغه های مشترک در آن گرد هم آمده، با هم ارتباط برقرار کنند و ضمن طرح مشکلات ناشی از عدم برابری جنسیتی در جامعه، برای سوق دادن زنان به سلسله مراتب بالای تشکیلاتی از یکدیگر حمایت به عمل آورند.
بنابراین پیشنهاد شد که نشریه ی زنبق زین پس به انعکاس مسائل زنان اختصاص یابد. همچنین اعضا تلاش کردند تا با استفاده از ظرفیت های انجمن به برگزاری برنامه های مختلفی مانند حلقه ی مطالعاتی، همکاری با سمن ها، اجرای پرفورمنس، مناظره، مدرسه تابستانی، پخش مستند و ... بپردازند. بر خلاف استقبال و حمایتی که زنبق در آغاز فعالیت خود از سوی انجمن دریافت میکرد، بعدها به دلایلی همچون درگیر شدن فعالیتهای تیم در بازیهای سیاسی تشکیلاتی، استفاده از زنبق از سوی جریانهای مختلف فعال در انجمن در راستای منافع تشکیلاتی و اختلاف نظراتی که میان طیفهای گوناگون درون انجمن بر سر فعالیت زنبق وجود داشت به این فکر افتادیم که فعالیت های خود را از حواشی انجمنی خارج کنیم و مستقل از این گروه به فعالیت بپردازیم.
این تصمیم پس از برگزاری چند جلسه میان اعضای حلقه صفر زنبق اجرایی شد؛ تا آن جا که حتی از برگزاری حلقه های مطالعاتی در دفاتر انجمن های اسلامی مستقر در دانشکده ها خودداری شد. دیگر بسیاری از مواضع و منافع زنبق و انجمن هم راستا نبودند و نه از سوی تیم زنبق و نه از سمت انجمن انگیزه ای مبنی بر انجام فعالیت مشترک وجود نداشت. این مسئله در جلسات شورای عمومی انجمن اسلامی که در آن زنبق از سوی برخی از اعضای انجمن مورد هجمه واقع میشد، به وضوح قابل تشخیص بود. بعدها در گذر زمان نیز کاملا بر ما روشن شد که مردان و زنان اصلاح طلب در ساختار قدرت، حتی کسانی از ایشان که مدعی پیشرو بودن هستند چه در سطح انجمن و چه در سطح کلانتر به دغدغه های زنان باور ندارند و اساسا به حضور زنان در فعالیت های سیاسی و اجتماعی نگاه تزیینی دارند. سرانجام این جدایی منجر شد که فعالیت های زنبق به انتشار نشریه محدود شود؛ چرا که زنبق تنها مجوز یک نشریه را داشت و نمی توانست برای فعالیت در سایر اشکال اقدام به اخذ مجوز کند.
با خروج تدریجی تیم ما از انجمن شبکه ی حمایتی که پیشتر به توضیح آن پرداخته شد نیز از بین رفت. اما این وضعیت به مثابه یک شروع جدید برای زنبق بود. زیرا فعالیت های ما مطلقا در قالب نشریه متمرکز می شد و همین مسئله منجر به ارتقای سطح کیفی نشریه گشت. کم کم از فعالین حقوق زنان در خارج از دانشگاه به عنوان عضو هیئت تحریریه دعوت به همکاری شد و حجم ترجمه ی مقالات سودمند انگلیسی مرتبط با پرونده های نشریه افزایش یافت.
در این مدت از سوی فعالین نشریاتی سایر دانشگاههای ایران نیز که دغدغه ی فعالیت در حوزه‌ی زنان و برابری جنسیتی داشتند ارتباطاتی شکل گرفت و از ما خواسته می شد تا تجربیات خود را با ایشان به اشتراک بگذاریم. از آن زمان راه زیادی طی شد تا استقلال زنبق به رسمیت شناخته شود. تا مدت زمان زیادی کماکان ماحصل زنبق، انتقادات وارده برآن و حواشی مربوط به آن، در نهایت به انجمن اسلامی نسبت داده می شد. درحالی که این قضیه، دیگر سوء تفاهمی بیش نبود.
زنبق چه می‌خواهد؟
اساسا اولویت بندی در پرداخت به مسائل اجتماعی به ویژه مسائل مرتبط با برابری جنسیتی اشتباه است، زیرا هیچ شاخصی برای تعیین اولویت های اجتماعی نمی تواند به سادگی مسئله ی زنان را نادیده بگیرد. زنجیر سلطه آن چنان قدرتمند است که همه ی ابعاد زندگی زنان از راه رفتن در خیابان تا روابط اجتماعی و از نقش های خانوادگی تا روابط قدرت را در برمی گیرد، فلذا چنین آفتی زمانی از جامعه ی ما رخت می بندد که برابری در کلیت زندگی ما نمود پیدا کند. ضمنا تاکید بر زنان ابدا به این منظور نیست که مردان را قربانی سیستم پدرسالار نمی بینیم. هر جا و در هر عرصه ای که زنان به حاشیه رفته اند، حقی از ایشان سلب شده یا به طور کلی از حقوق برابر با هم نوعان خود یعنی مردان جامعه برخوردار نبوده اند، مردان نیز کم و بیش در معرض آسیب قرار گرفته اند. از این رو طرح مسائلی که کمتر در جامعه ی ما به آن پرداخته شده به معنای بی اهمیت بودن آن نیست.
از طرفی زنبق از ابتدا همواره در تلاش بوده تا به مثابه چتری عمل کند که محتواهای متنوعی را در حوزه های مختلف تحت پوشش خود در آورده و از جوانب گوناگون از آن ها سخن به میان آورد تا در ذهن مخاطب خود دغدغه های متعدد ایجاد کند.
دیگر این که متاسفانه در بحبوحه‌ای به سر می‌بریم که ابزار قدرتمند تبلیغات و رسانه در دست کسانی چون علی‌نژادها و عمیدی‌هاست. کسانی که از فمینیسم، مفهوم برابری و راه‌های رسیدن به جامعه ی برابر، چهر های مبتذل ساخته و آن را به جامعه ی ایرانی ارائه می‌دهند. از سویی دیگر متاسفانه این معضل را در جامعه ی خود می بینم که علیرغم این که آگاهی زنان نسبت به حقوقشان افزایش یافته، اما با چالشی مواجه هستیم که در آن افراد، هم تمایل دارند تا از امتیازات زن سنتی برخوردار باشند و هم آزادی های زن مدرن را به دست آورند و بدین ترتیب عملا برابری طلبی زیر سوال می رود. بنابراین وظیفه ی خود می دانیم که با وجود همه ی مشکلاتی که درباره ی تعریف مفهوم فمینیسم در ایران وجود دارد، از ظرفیت های هرچند محدود خود استفاده کنیم و سعی کنیم تا در حد توان خود از دیدگاه های دقیق تر و علمی تری به مسائل «گوناگونِ» این حوزه بپردازیم. چرا که وقتی از در معرض خطر قرار گرفتن تعریف یک «کلیت» سخن به میان می آوریم باید در گذر زمان، بر روی همه ی «جزییات» مرتبط با آن دست بگذاریم تا با رفع تدریجی مسائل مربوط، آن کلیت را از کج فهمی نجات دهیم.
در این شماره از چالش های مرتبط با بکارت در جامعه ایرانی و سقط جنین خواهیم گفت.
ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید
۰ دیدگاه